"Sommige dingen mogen niet met de mantel der liefde worden toegedekt.”

John Roex maakt met nauwkeurig en scherp onderzoek korte metten met de romantische ideeën van Danielle van Dijk zoals zij optekende in haar boek Maria Magdalena, vrouw naast Jezus. Door alle beweringen en aannames van de schrijfster te toetsen aan wat ons door Rudolf Steiner is gegeven in zijn talrijke lezingen over de vier evangeliën, laat Roex geen spaander heel van het tot nog toe zo populaire boek.

Des te pijnlijker is het dat Danielle van Dijk Rudolf Steiner opvoert als haar grootste inspiratiebron. Zij komt -zonder sluitende bewijzen te leveren- tot letterlijk tegenovergestelde conclusies ten opzicht van Steiners geesteswetenschappelijke inzichten. Haar stellingen kan voor wie het nauwkeurig naleest ook op geen enkele manier worden gestaafd door de antroposofie. Zij lijkt haar romantische denkbeelden veeleer te baseren op schrijvers als Lisa Gardner (Maria Magdalena uit 2005) of Jacob Slavenburg (Maria Magdalena en haar evangelie 2002), die er op het gebied van de gnostiek een andere zienswijze op na lijken te houden.

Bronnen

Ook van de andere bronnen die Van Dijk aanhaalt, zoals de Nag Hamandi geschriften, de Pistis Sofia, het evangelie volgens Fillipus en zo meer, is de manier waarop Van Dijk de rijke beeldentaal uit de geschriften invult vaak te letterlijk, zonder acht te slaan op de verborgen diepere betekenis waarmee het esoterisch Christendom wordt verbeeld.

John Roex is niet over één nacht ijs gegaan om zijn beweringen te staven: hij verwijst uiteraard behalve naar de vele voordrachten van Rudolf Steiner over de evangeliën naar een aantal literaire uitgaven, waaronder het belangrijke werk van voormalig hoogleraar Andrew Welburn. Diens boek Aan de wortels van het Christendom dat reeds in 1994 verscheen, is een doorwrochte studie over de ontwikkeling van het esoterische christendom. Roex schrijft hierover in zijn inleiding: "Een alleszins prachtige, gedegen en zeer wetenschappelijke synthese tussen de gnostische geschriften en het werk van Rudolf Steiner".

Vragen

John Roex wekte mijn belangstelling dusdanig dat ik direct na lezing besloot contact op te nemen met de uitgever. Een dag later werd ik door de schrijver persoonlijk gebeld en kwamen we tot een afspraak bij mij thuis, waar we in de prachtige uiterwaarden tijdens een wandeling nader kennis konden maken. Net zoals deze dag mistig begon en de zon aan het einde van de ochtend doorbrak om de rest van de dag stralend te doen verlopen, kreeg ik gaandeweg helderheid over de vragen die ik had. Roex antwoorden zijn van een ontwapenende eerlijkheid en komen recht uit het hart.

Weerwoord

Niet zozeer inhoudelijk als wel de toon en de stijl van het boek van Roex riepen bij mij vragen op. Hij heeft geen behoefte zich te verdedigen. Zijn visie is: "Sommige dingen zijn zo belangrijk dat ze niet met de mantel der liefde mogen worden toegedekt. Het was voor mij duidelijk dat het boek van Danielle van Dijk een weerwoord behoefde. Wanneer je dat in wollen taal verwoordt, lezen mensen er overheen. Dat is precies wat er bij van Dijks boek is gebeurd. Aanvankelijk voorzichtige aannames worden enkele bladzijden verder als feiten gepresenteerd. Daar leest men overheen omdat je meegezogen wordt in haar fantasie. Antroposofen moeten daarvoor waken. Vanuit de antroposofische hoek zou men hebben kunnen verwachten dat er kritiek zou komen op het boek van Daniëlle van Dijk waarin zij meent aan te kunnen tonen dat Maria Magdalena getrouwd was met Jezus. Leden van de Christengemeenschap waren door het boek totaal in de war over wat zij nu moeten geloven."

Inwijdingsboeken

Vanuit de feministische beweging kan men daarentegen rekenen op kritiek op het boek van John Roex omdat geëmancipeerde vrouwen in het boek van Danielle van Dijk een rehabilitatie zien van de rol van de vrouw binnen het evangelie. Roex wil er niet in meegaan: “Haar boek is juist een belediging van de vrouwenbeweging en de emancipatie van de vrouw. Maria  Magdalena is immers één van de hoogste ingewijden uit de geschiedenis! Zij heeft het niet nodig om op welke manier dan ook de goddelijke status te verkrijgen zoals Christus of betrokken te worden in de alledaagse realiteit van het huwelijk. Iemand van het niveau van Maria Magdalena koestert geen privéverlangens meer, maar werkt op het niveau van de volksgeest en de tijdsgeest. De evangeliën zijn inwijdingsboeken, die gaan over de ontwikkeling van de geest, waar het verschil tussen mannen en vrouwen niet meer bestaat. Díe boeken moeten gelezen worden!"

Karma

In haar ongetwijfeld goede bedoelingen een groot publiek te betrekken bij de inzichten van het esoterisch Christendom slaat Danielle van Dijk met haar boek de plank mis. Want de lezer wordt op het verkeerde been gezet wanneer van Dijks uitleg voor waar wordt aangenomen en men zich daardoor innerlijk een verkeerd beeld schetst van het grote werk van Rudolf Steiner, die zij -zoals gezegd- als grootste inspiratiebron opvoert. John Roex is in mijn ogen een hoeder van de antroposofie: "Mijn boek is nu de wereld in, ik laat het los. Maar dat betekent niet dat het niet vanuit een daad van liefde geschreven is! Ook is het mij niet om de persoon van Danielle van Dijk kwaad te doen. Ik ben dit juist aan haar verplicht omdat het voor ons beiden van invloed is op ons karma. Los van het feit dat ik mijzelf schatplichtig voel aan de antroposofie."

Inzichten

Een hernieuwd begrip voor de evangeliën werd ons door Rudolf Steiner gegeven vanuit diens spiritueel verworven inzichten. De apocriefe teksten die later gevonden zijn zoals de Nag-Hamandi geschriften en de vondsten bij Qumram leveren sluitende bewijzen voor de juistheid van Steiners visie. Het mag ook bekend zijn dat Steiner zijn voordrachten over het leven van Jezus van Nazareth heeft bestempeld als Het Vijfde Evangelie. Om onthullingen te doen omtrent de evangeliën die tot nu toe nog niet eerder zijn gedaan, moet men dientengevolge van zeer goede huize komen. Na het lezen van Houd mij niet vast, heb ik de indruk dat de fantasie met Danielle van Dijk populairwetenschappelijk op de loop is gegaan.

“Houd me niet vast” - Rudolf Steiner over Maria Magdalena. John Roex.

Adventum, 2014 / ISBN: 978-90-73310-92-6

Kasper Heineke            Ophemert 14 december 2014